Midden in de Lopikerwaard liggen drie eendenkooien. Twee daarvan liggen in de polder Broek en Blokland nabij Montfoort en deze worden door Staatsbosbeheer in originele staat gehouden. Zaterdag 15 juli jl. deed Staatsbosbeheer de grote houten poort van één van de eendenkooien open voor het publiek. De afgelopen maanden hebben medewerkers van Staatsbosbeheer met de hulp van vrijwilligers hard gewerkt om de eendenkooi weer zo veel mogelijk op orde te krijgen en weer veilig toegankelijk voor excursies.
Schade en herstel
De winterstormen van begin 2022 hebben voor veel schade gezorgd aan de kooien. Zo hebben veel bomen de rietschermen en vangpijpen beschadigd en dienden er hier en daar bomen preventief te worden verwijderd om dergelijke situaties in de toekomst te voorkomen. Gelukkig is de natuur ondanks de benodigde werkzaamheden nog altijd dominant aanwezig en is er zelfs een broedpaar van de Purperreiger waargenomen.
Open dag
Op de open dag kon je tijdens een rondleiding met één van de ervaren gidsen dit bijzondere natuurgebied ontdekken, leuke workshops volgen, streekproducten kopen en van alles leren over de mooie Lopikerwaard.
Historie
De gidsen vertelden over de werking van een eendenkooi en gaven uitleg over de historie. De grote vijver in het midden was heel aanlokkelijk voor wilde eenden die een goede rustplek zochten. Door een samenspel van de kooiker, het kooikerhondje en tamme eenden werden op grote schaal eenden gevangen. Omdat rust noodzakelijk was, liggen de eendenkooien vaak midden in het land. In 1550 stelde Karel V daarom het afpalingsrecht in. Dit betekende dat binnen een straal van 753 of 1130 meter vanuit het midden van de kooi verstoring wettelijk verboden was. Tegenwoordig worden in deze eendenkooi nog steeds eenden gevangen, maar deze worden gebruikt voor wetenschappelijk onderzoek.
Spreekwoorden en namen
Eendenkooien leverden vanaf de Middeleeuwen niet alleen vlees, het was ook een kweekvijver voor spreekwoorden: wilde eenden gingen er ‘de pijp uit’ en de kooiker werkte vooral ‘achter de schermen’. Bepaalde achternamen (zoals Kooistra, Van der Kooij en Kooijman) verwijzen naar eendenkooien evenals namen van boerderijen, zoals Kooilust.
Terugblik
Edwin Moes, boswachter team Utrecht-West bij Staatsbosbeheer: ‘Wij kijken terug op een zeer geslaagde open dag van de eendenkooi. Samen met lokale ondernemers met streekproducten en de Werkgroep Behoud Lopikerwaard hebben we er een ontzettend mooie dag van gemaakt en hebben we veel enthousiaste bezoekers kunnen bereiken met heel veel moois dat onze Lopikerwaard te bieden heeft’.
